Gà Nòi đã quá quen thuộc với người chơi Việt Nam từ xưa tới nay. Chúng như một món ăn tinh thần, 1 thú vui, 1 điềm nam mê cháy bỏng của nhiều người. Già trẻ, trai gái đều có thể dễ dàng bị hút hồn bởi thú chơi tốn nhiều thời gian công sức này. Đây là một trong những dòng gà đá thiện chiến và hay nhất trên thế giới. Chỉ tiếc là chúng chưa được công nhận là 1 giống gà tiêu chuẩn, thuần chủng giống chó Phú Quốc ở nước ta. Nếu bạn là một người mới tìm hiểu gà nòi hoặc chưa biết nhiều về dòng gà này hãy đọc bài viết chi tiết của chúng tôi.
Gà nòi là gì?
Gà nòi là một giống gà bản địa tại Việt Nam tuy nhiên chưa được thế giới công nhận. Chúng chính là dòng gà đòn nức tiếng và có bản sắc riêng. Nằm trong 1 những dòng gà chọi nổi tiếng thế giới như gà chọi Thái Lan, Peru, gà chọi Mỹ, gà Shamo….
Nguồn gốc gà nòi
Thật khó có thể nói được giống gà này xuất hiện từ bao giờ. Khi từ xa xưa trong các tài liệu lịch sử, các bài văn, thơ đều thấy sự xuất hiện của chúng. Chúng như một món ăn tinh thần của hầu hết mọi người. Đặc biệt vào dịp đầu xuân, lễ hội khắp mọi nơi thì những trận chọi gà luôn cực kỳ tưng bừng và náo nhiệt. Được biết gà nòi đá là một trong những giống gà bản địa tại Việt Nam. Chúng bao gồm gà nòi, gà rừng và gà tre. Tuy nhiên tất cả những giống gà Việt Nam nói riêng và những động vật khác đều chưa được công nhận thuần chủng. Cần phải biết thêm rằng tiêu chuẩn thuần chủng phải được công nhận từ nước ngoài nơi có những nghiên cứu chuyên sâu về gen. Và chó Phú Quốc Việt Nam cũng tương tự khi chưa được công nhận và chưa có tên trên bản đồ chó nổi tiếng thế giới.
Để được công nhận là giống gà thuần chủng hoặc 1 động vật thuần chủng thì cần phải có những nghiên cứu chuyên sâu về gen trên nhiều cá thể. Tuy nhiên chi phí cho việc này khá cao nên hầu như tại Việt Nam chưa làm được. Hơn nữa gà nòi lại không có 1 cơ quan quản lý nào đứng ra làm về những vấn đề này nên rất khó được công nhận. Nhìn sang bên chó Phú Quốc cũng như vậy. Tuy được quản lý bởi VKA nhưng đơn vị này thường xuyên bị phốt và cũng không có mấy đóng góp, tiếng nói cũng như nghiên cứu. Chỉ dựa vào các bản tiêu chuẩn của những người phương Tây ghi lại sau đó dựa vào đó đánh giá độ thuần chủng hay không. Vì thế mà chúng không được thế giới công nhận.
Tính khí gà nòi
Gà nòi tượng trưng cho bậc chính nhân quân tử với dáng đi oai phong lẫm liệt. Chúng dạo từng bước nhẹ nhàng và chậm dãi. Đầu, cổ, mắt quan sát đối thủ nhẹ nhàng để thể hiện khí chất của mình. Chúng là giống gà rất thiện chiến và hăng máu. Chưa bao giờ biết sợ và bỏ cuộc trong bất cứ trận chiến nào. Bỏ chạy và đầu hàng không có trong từ điển của chúng. Chúng có thể chiến đấu tới chết, gục ngay tại trận chứ không hề biết bỏ chạy. Vì thế mà tất cả những con gà được gọi là gà nòi có lối đá chạy xe ( vừa đá lại chạy xong lại quay lại đá) hoặc bỏ chạy khỏi trận chiến đều không được đánh giá cao. Đa phần chúng đều mất giá, vỡ đòn sẽ được đúc mái để lấy những tính trạng về dáng vẻ hoặc đem về hóa kiếp.
Những chú gà đã bỏ chạy sẽ không được tin tưởng tham gia bất kỳ một trận đánh nào khác nữa. Bởi không có bất kỳ điều gì có thể an tâm rằng chúng không bỏ chạy một lần nữa. Đại diện bậc chính nhân quân tử không được phép bỏ cuộc, bỏ chạy.
Đặc điểm ngoại hình
Gà nòi hay còn gọi là gà đòn có những đặc điểm ngoại hình rất dễ nhận ra. Chúng khác biệt so với những con gà đá cựa thông thường. Tuy nhiên nếu những ai chưa biết có thể đọc những đặc điểm sau để nhận ra gà đòn nhé.
Dáng vẻ
Oai phong lẫm liệt với dáng đi bệ vệ đặc trưng. Các bước đi nhẹ nhàng, uyển chuyển chậm dãi chứ không phải là điệu bộ nhanh nhảu, vội vàng.
Đầu cổ mặt
Đầu gà nòi thường là dạng đầu trọc không có lông hoặc nếu có đều đã được loại bỏ bằng cắt lông hoặc nhổ hoặc bị rụng qua các lần om bóp. Những chiếc lông là trở ngại trong quá trình tham gia các trận chiến. Gà đối thủ có thể mổ vào đây gây đau cho gà thời gian dài khiến gà có thể khó chịu mà bỏ cuộc.
Cổ gà nòi thường ít lông và cũng được xử lý như đầu mặt. Chúng có cổ to, dài vừa phải cân đối với dáng vẻ bề ngoài của gà. Phần này sẽ có màu trắng hơi đỏ nhưng sau khi được om bóp cẩn thận da sẽ dày hơn và chuyển sang màu đỏ.
Mặt gà nhỏ vuông vắn chắc chắn. Đây là điểm tựa để sinh ra những điểm tựa chắc chắn cho phần mỏ gà bám víu.
Mỏ ngắn với những cú quắp cực chắc. Chúng sẽ giúp tạo nên những cú mổ đau hoặc cố định để tạo điểm bám víu lấy đà tung ra những đòn thế nguy hiểm.
Mào
Gà nòi đòn không có mào cờ hoặc chúng sẽ không được đánh giá cao. Nếu gà nòi đòn mà có mào cờ người ta sẽ gọi là gà lai. 2 loại mào chủ yếu của chúng là mào dâu hoặc mào trích. Mào cờ kích thước to lớn nên có thể gây ra khó khăn khi chiến đấu, che lấp tầm nhìn. Đây cũng là bộ phận mà gà đối thủ có thể mổ vào gây chảy máu.
Tai tích gà nòi
Chúng hầu như không phát triển hoặc phát triển rất ít. Tuy nhiên vẫn có những cá thể có tai, tích dài quá mức bình thường. Khi đó cần phải cắt tai gà để đảm bảo khi chiến đấu.
Mắt
Mắt gà nòi lanh lợi và sắc xảo. Chúng cũng giống như mắt diều hâu khi độ tinh ranh cao. Trong đó mắt ếch là khá nổi tiếng khi kết hợp với chân xanh mà màu lông đen như câu nói : Gà ô – chân xanh – mắt ếch.
Mắt gà cũng có nhiều màu sắc như nâu, đen hoặc xanh tùy từng cá thể gà.
Lông
Chúng mọc ở hầu hết các bộ phận của gà tuy nhiên số lượng không nhiều. Phân bố lông nhiều nhất ở cánh và thân, đuôi. Những bộ phận khác như đùi, cổ hoặc đầu không phát triển. Đảm bảo cho quá trình giao chiến, tỏa nhiệt của gà được dễ dàng. Quan trọng nhất đối với dòng gà nòi, gà đòn hay gà cựa vẫn là lông đuôi và cánh. Lông đuôi giúp gà giữ thăng bằng còn lông cánh đảm bảo quá trình bật cao của gà để thi triển đòn thế.
Màu lông gà nòi đá có các màu lông cơ bản theo phong thủy như
- Màu trắng, vàng – Mệnh Kim
- Gà xám – Mệnh Mộc
- Gà lông đen, ô – Mệnh Thủy
- Gà Đỏ, Tía – Mệnh Hỏa
- Gà nâu – Mệnh thổ
Chân cẳng
Gà nòi đòn có chiều cao vừa phải và phải và cân đối. Chiều cao của chúng được ghi nhận trong khoảng từ 25-30cm tùy từng cá thể và trạng gà. Gà trọng lượng càng lớn thì chiều cao càng tăng lên.
Chân của chúng bao gồm 2 bộ phận là đùi và cẳng chân. Đùi cực to và chắc chắn khi không có nhiều lông. Đây là bộ phận ngon nhất và cơ bắp nhất của gà. Khi được om bóp cẩn thận chúng sẽ có màu đỏ rất mạnh mẽ.
Phần cẳng chân là một yếu tố để đánh giá gà đòn hay hay không thông qua những vảy và cựa. Có tới hơn 100 kiểu vảy gà khác nhau và chúng để đánh giá gà linh kê hay thần kê. Cẳng chân cân đối với đùi sẽ tạo nên những lợi thế trong trận chiến.
Màu của chân gà đa dạng khi chân xanh, chân chì, chân vàng, chân trắng. Trong đó có những màu chân nổi tiếng như gà ô chân xanh mắt ếch hoặc gà ô chân trắng mẹ mắng cũng mua. Gà trắng chân chì mua chi giống ấy.
Cựa của gà nòi đòn phát triển không quá nhanh và thường được loại bỏ trong các trận chiến. Chúng có thể vừa như lợi thế vừa như bất lợi của gà. Đa phần các trận đánh vần hoặc đá chiến đều được bịt cựa để tránh sát thương cho gà đối phương. Nếu cá thể gà nào có cựa nhiều hơn thì sẽ phải chấp gà đối phương.
Màu của cựa cũng là 1 tiêu chí để đánh giá gà hay như gà đen cựa trắng hoặc cựa 2 màu gọi là Nhật Nguyệt….
Trọng lượng
Gà đòn thường có trọng lượng cơ bản từ khoảng 2,5kg cho tới 3,5kg. Trong đó trạng đánh phổ biến nhất là 2,8 cho tới 3,2kg là vừa đẹp. Các trọng lượng dưới mức này được coi là quá nhỏ và trên mức này là quá to. Sẽ rất khó khăn trong quá trình ghép trạng và thường phải thi đấu với gà đối thủ quá lớn hoặc quá nhỏ. Phải bị chấp bịt mỏ, bịt cựa trong 1 khoảng thời gian.
Phân biệt gà nòi đòn và gà nòi cựa
Nhắc tới gà nòi người ta nghĩ tới gà đòn nhiều hơn là gà cựa. Bởi các dòng giống gà đòn có trước gà cựa. Và chúng có nguồn gốc từ miền Bắc sau đó được di chuyển vào dần miền trong qua quá trình mở đất khai phá. Sau đó lai tạo với các dòng giống gà rừng địa phương đã tạo ra dòng gà nòi cựa hiện nay.
Gà nòi đòn
Như các đặc điểm bên phần bên trên. Chúng là giống gà có kích thước lớn và thiên về đòn đánh hơn. Những trận đấu của gà đòn nòi thường diễn ra rất lâu. Có thể diễn ra từ sáng tới tối mà vẫn chưa xong. Các trận đá gà đòn thường là các trận đánh thể hiện danh dự hơn là phần ăn thua. Tuy nhiên đó là trước đây. Còn hiện tại các trận gà đá đều có yếu tố ăn thua nhiều hơn. Đặc biệt ở các sới gà chọi lớn hiện nay.
Các trận gà nòi đòn thể hiện được đòn thế của từng con gà. Với các miếng quyền cước đặc trưng như đá hầu, đá mé, đá kiềng, đầu mặt.. Rất nhiều đòn thế đi kèm với từng cá thể gà khác nhau. Tạo nên những trận đánh sôi động kéo dài khá mất thời gian.
Gà nòi đòn chủ yếu ở miền Bắc và miền Trung. Ngoài ra tập trung số ít ở miền Nam với dòng gà khá nổi tiếng.
Gà nòi cựa
Thịnh hành chủ yếu ở miền Nam, Campuchia, Thái Lan, Lào… Đặc điểm của dòng này khác hoàn toàn với dòng gà nòi đòn. Đặc điểm của chúng khác biệt do quá trình lai tạo với dòng giống gà rừng địa phương của Campuchia. Nhiều lông, nhanh với đòn thế tinh xảo. Các trận chiến của chúng đều được trang bị thêm các loại cựa dao, cựa sắt nên diễn ra rất nhanh. Có thể chỉ cần 1 lần chạm nhau đã phân định thắng thua. Vì thế mà các trận đánh gà cựa thường liên quan tới thắng thua nhiều hơn.
Các giống gà nòi đá ở Việt Nam
Ở Việt Nam đa số gà nòi đá đều là gà đòn. Chỉ có 1 số giống gà nòi đá cựa ở miền Nam thịnh hành nhiều. Dưới đây là các giống gà được Minh Gà Chọi phân loại theo vị trí địa lý để các bác dễ hình dung và nắm bắt.
Gà nòi miền Bắc
Miền Bắc hầu như là cái nôi của gà nòi, gà đòn. Với lịch sử hàng nghìn năm chơi và chăm sóc gà. Có rất nhiều địa phương có dòng gà đã nức tiếng gần xa từ xưa tới nay. Ví dụ gà Nghi Tàm, gà Bắc Ninh, gà chọi Thái Bình, gà Thổ Hà Bắc Giang… Đây là những địa phương có dòng gà nổi tiếng cho tới ngày nay. Có thể 1 số vùng bị đô thị hóa nên truyền thống nuôi gà cũng bị mai một đi khá nhiều.
Gà nòi miền Trung
Nổi tiếng nhất chính là gà nòi Bình Định với dòng gà nòi của Nguyễn Lữ, Tây Sơn. Tương truyền đây là giống gà đặc trưng của địa phương đã có từ thời Tây Sơn Nguyễn Lữ, Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ. Đây cũng là điểm mấu chốt để sinh ra Hùng Kê Quyền.
Ngoài ra còn có gà Phan Rang Ninh THuận, gà Vạn Dã Khánh Hòa, Gà Sông Vệ Quảng Ngãi….
Tại những địa phương này chủ yếu chơi gà đòn là chính với đòn thế thiên về thế võ hơn so với các dòng gà cựa khác.
Gà nòi miền Nam
Số ít chơi gà đòn còn đa số chơi gà cựa đá, cựa sắt. Chúng tôi xin chia ra làm 2 dạng như sau:
- Gà nòi đòn có các dòng gà như gà bà Điểm ở Hóc Môn và gà Cao Lãnh Đồng Tháp, Chợ Lách Bến Tre, gà Châu Đốc An Giang.. Những giống gà này đều là dòng gà được cho là có những phẩm chất tốt, quý hiếm. Tại đây có nhiều trang trại chuyên chăm sóc, nhân giống với giá thành cao. Có nhiều chiến kê xuất sắc sinh ra từ đây.
- Gà nòi cựa chủ yếu chơi cựa dao, cựa sắt nên thời gian chiến đấu rất nhanh chóng. Đây là dòng gà có đầy đủ hệ thống lông lá khác biệt với gà nòi đòn. Nhiều lông và trọng lượng nhẹ hơn nên chúng rất nhanh và khỏe. Đây là giống gà lai bản địa với gà rừng ở Campuchia.
Gà nòi còn giống gà nào khác?
Ngoài các loại gà nòi truyền thống như những ý phía trên thì còn có gà nòi lai. Đây là quá trình lai tạo giữa gà chọi với gà ta hoặc giống gà khác. Chúng mang khá nhiều đặc điểm của gà nòi như ngoại hình, dáng vẻ, tính tình. Tuy nhiên không được đánh giá cao khi tham gia các trận chiến do nhút nhát hoặc dễ chạy xe. Gà nòi lai được nuôi chủ yếu để lấy thịt với chất lượng thịt tốt và khỏe mạnh hầu như rất ít bệnh tật.
Giá gà nòi đá đẹp bao nhiêu?
Có quá nhiều tiêu chí để đánh giá một con gà nòi đá đẹp hay không? Và cũng tùy mức độ đẹp của gà mà giá thành của chúng khác nhau. Có những con gà bình thường giá vài trăm nghìn hoặc bán theo trọng lượng nhưng cũng có những chiến kê gà nòi trả giá bằng cả 1 xe ô tô không bán.
Những cá thể gà nòi bình thường không có gì nổi trội thì mức giá khoảng từ 500.000đ cho tới 2 triệu đồng là phổ biến nhất. Những chú gà có giá cao cấp hơn từ vài triệu cho tới vài chục triệu. Đây là những chú gà nòi đá đã được khẳng định phần nào qua các trận đánh. Chúng có thể dành được từ 3-5 sao, mỗi sao là 1 chiến thắng.
Nếu không có nổi trội với những đòn thế hoặc trận đánh chúng sẽ được bán với mục đích làm thịt với giá khoảng 150-200 nghìn/kg.
Những cá thể gà nổi tiếng xuất chúng có giá vài chục triệu cho tới cả trăm triệu đồng. Đặc biệt những huyền thoại như xám messi, xám thần đỉnh cao được định giá cả trăm triệu. Thậm chí có những người sẵn sàng đổi ngang chiếc ô tô nhưng cũng không đồng ý. Lý do vì sao những cá thể gà nòi đòn này có giá như vậy? Rất đơn giản khi nhìn vào bảng thành tích của chúng sẽ khá bất ngờ.Lần lượt là những chiến thắng liên tiếp lên tới 19-20 sao tương ứng với 19-20 trận thắng liên tiếp.
Hậu duệ của những chiến kê này có giá vài trăm nghìn hoặc vài triệu/con gà con là bình thường. Thậm chí không có mà bán bởi nhu cầu quá lớn. Mới đây trên facebook cá nhân của chủ gà Xám Messi đã thông báo chú đã qua đời. Đem tới sự tiếc nuối cho toàn thể giới chơi gà.
Cách chọn gà nòi hay đẹp làm giống hoặc đá
Để chọn được gà nòi giống thì cần trải qua nhiều yếu tố chọn lọc lâu dài. Cách dễ nhất là chọn những con giống đã có tên tuổi để làm gà bố và gà mẹ. Từ đó sàng lọc tiếp những cá thể gà con. Dưới đây là những gợi ý cơ bản nhất.
Chọn gà nòi theo gà bố mẹ đẹp, đá hay
Những gà bố, gà mẹ đã được kiểm chứng qua trận mạc luôn được đánh giá rất cao. Vì thế mà con giống của chúng thường bán hết khi chưa nở và phải là người quen thân mới có thể tìm mua được. Không phải cứ có tiền là mua được với những hậu duệ của Xám Messi hay Xám Thần.
Gà nòi có chân cẳng đẹp
Yếu tố thứ 2 chính là chọn gà có chân cẳng đẹp. Kết hợp màu chân và hệ thống vảy để đánh giá. Có tới hơn 100 loại vảy nên cần chú ý và nắm rõ được những vảy này.
- Những vảy nổi tiếng như tam tài, tứ trụ, án thiên, song thủ giáp, địa phủ, lục đinh => Chi tiết vảy gà chọi hay xem tại đây.
- Màu chân gà chọi nổi tiếng kết hợp màu lông như gà ô chân trắng mỏ gà, gà ô chân xanh mắt ếch…
Gà có đòn thế hay độc hiểm
Những gà nòi đá có đòn thế này thường được gọi là đòn cáo, đòn hiểm. Chúng được gọi là những gà linh kê, thần kê. Có thể thất thế trong cả trận chiến nhưng có thể kết liễu đối thủ chỉ trong 1 đòn đánh. NGoài ra còn có dòng gà chạy kiệu hay còn gọi là chạy xe. Đòn đánh của chúng chủ yếu là giả vờ chạy sau đó quay lại tấn công đối thủ bất ngờ. Tuy nhiên cũng nên cẩn thận với dòng gà chạy kiệu bởi chúng có thể là con dao 2 lưỡi.
Gà nòi có bộ lông đẹp
Gà màu lông nào cũng có thể có cá thể gà đá hay. Tuy nhiên có thể chọn thông qua một số câu thơ như sau:
- Gà ô chân trắng mỏ ngà => gà đen chân trắng, mỏ gà.
- Gà ô chân xanh mắt ếch => gà đen, chân xanh, mắt ếch.
- Gà trắng chân chì mua chi giống ấy => gà không nên mua
- Gà xám chân vàng – Cả làng mất váy.
- Nhất điều ô, nhì xám khô, ba ô ướt
Tất nhiên không thể chỉ dựa vào 1 trong các yếu tố này để chọn gà nòi đá hay đẹp. Chúng cần kết hợp các yếu tố này và quan trọng nhất vẫn là đòn thế trong trận chiến. Chúng quyết định tất cả tới giá trị của gà.
Cách chăm sóc gà nòi
Gà nòi là một giống gà cực kỳ khỏe mạnh nên cách chăm sóc chúng cũng không quá khó. Rất ít bệnh tật nên hầu như không tốn chi phí thuốc thang. Quan trọng nhất là quá trình om bóp cũng như vần hơi, vần đòn cho gà. Sử dụng những bài thuốc om bóp chuyên dụng để khiến da chúng dày hơn, đỏ hơn và khỏe hơn. Nên om bóp định kỳ hàng ngày hoặc 2-3 ngày một lần tùy từng bài thuốc cụ thể. Sau hay trước trận chiến cũng cần om bóp để tăng thêm sức khỏe hoặc lấy lại sức khỏe.
Quá trình vần hơi vần đòn cần diễn ra thường xuyên. Cách 3-4 ngày với vần hơi và cách khoảng 1 tuần hoặc hơn đối với vần đòn. Thời gian vần chỉ diễn ra từ 3-5 hồ là đẹp nhất. Tránh việc vần sâu có thể gây ra sức khỏe không tốt đối vơi gà nòi.
>> Xem thêm Daga68 live